Dernek kuruluş ve yönetim uygulamaları hakkında Sıkça Sorulan Sorular

06 Ocak 2025

DERNEKLERİN SIKÇA KARŞILAŞTIKLARI SORUNLAR VE UYGULAMALAR

(Bu bölümde belirlenen uygulamalara ait yapılan yorumların mevzuatların açık hükmü bulunanlar haricindekilerinin hukuki bağlayıcılığı yoktur, tavsiye niteliği taşımaktadır.)

Maddi kazanç paylaşmak amacıyla dernek kurulabilir mi?
Maddi kazanç paylaşmak amacı taşıyan bir dernek kurulamaz. Ancak amaçlarını gerçekleştirmek için ihtiyaç duyduğu gelir kaynakları yeterli olmayan ya da isteyen dernekler gelir elde etmek için ticari işletme kurabilirler.

Kamu görevlileri derneklere üye olabilirler mi?
Kamu Hizmeti Görevlilerinden; Türk Silahlı Kuvvetleri, Kolluk kuvvetleri mensupları ile Özel kanunlarında dernek kurması yasaklananlar ve kısıtlananlar dernek kuramazlar, dernek üyesi olamazlar. Fakat faaliyetlerine katılabilirler. Üniversite öğretim görevlileri ve çalışanları rektörlüklerinden izin alarak dernek kurucusu ve yönetici olabilirler. Belediye başkanlarının profesyonel spor kulüplerine başkanlıkları hariç olmak üzere tüm derneklere üyeliklerine kısıtlama bulunmamaktadır. Bunlar dışındaki kamu görevlileri için herhangi bir kanuni kısıtlama / izin alma mecburiyeti yoktur.

Dernekler ne zaman faaliyete başlayabilir ve ilk genel kurula kadar geçici yönetim kurulu neler yapmak zorundadır?
Kuruluş bildirimi ve ekleri Mülki amirliğe verildiği andan itibaren dernekler tüzel kişilik kazanırlar. Ancak, tüzük ve eklerinin kanuna uygunluğuna dair tebliğ yapılıncaya kadar faaliyete geçemezler. Yazılı tebliğden sonra geçici yönetim kurulu, dernek defterlerini onaylatıp yetki belgesi/belgelerini düzenlemeli, makbuz bastırılmalı, bankada hesap açtırmalı ve üye kayıtlarına başlamalıdır. Dernek İlk genel kurula kadar sadece kongre hazırlığı yapar. Taşınmaz mal alamaz, ancak derneğe ait demirbaş vs alabilir, yardım toplama gibi faaliyetleri düzenleyemez. İlk kongrede organlarını oluşturarak fiil ehliyet kazanılır.

Dernekler Aynı isimleri alabilir mi?
Dernekler aynı isimle yeniden kurulabilirler. ancak mahkeme kararı ile kapatılan dernekler tekrar aynı isimle kurulamazlar.

Dernekler birden fazla amaç için kurulabilir mi?
Her derneğin yalnız bir tek amacı olabilir. Bu nedenle birden çok amaçlı dernek kurulamaz. Tümüyle bir anlam belirleyen ve bir birini tamamlayan amaçlar, tek amaç olarak sayılabilir. Birbirleriyle ilişkili olan konular ya da amaca giden faaliyetler olabilir. Örnek: spor derneği, sporu ilgilendiren araştırmalar, spor dalları, sporcunun eğitimi, muhtaç sporculara maddi manevi destek amacıyla yapılan kültürel etkinlikler ve faaliyetler tüzük içerisinde olabilir.

Onsekiz yaşından küçükler derneklere üye olabilir mi?
Küçüklerin, çocuk derneklerine üye olabilmeleri için onbeş yaşını doldurmuş ve ayırt etme gücüne sahip olmaları gerekmektedir. Ancak onbeş yaşını doldurmamış olan küçüklerin, çocuk derneklerine üye olabilmeleri için yasal temsilcilerinin iznini almaları ve en az oniki yaşını bitirmiş olmaları gerekmektedir. (Dern. Yön. 5.mad)

Üye aidatları nasıl tespit edilir?
Üye aidatlarının tespitinin ne şekilde olacağı tüzükte belirtilmeli tercihen yönetim kuruluna yetki verilmelidir. Bu usulle, yönetim kurulu aidatları artırmaya veya eksiltmeye yetkili olur. Dernek kongrelerinin üç yılda bir yapılabileceği esası göz önüne alınırsa, yönetim kuruluna yetki vermenin daha doğru olacağı görülmektedir. Aidatlar, her ay, 3-6 ay veya yıllık toplu ödemeler şeklinde düzenlenebilir. Yine tüzükte belirtilmek şartıyla yönetim kurulu üyelerine de ayrı aidat ödeme zorunluluğu getirilebilir.

Dernek yönetim kurulu, üyelik başvurularını nasıl sonuçlandırmak zorundadır?
Derneklerin yönetim kurulları, alacakları kararda istedikleri gerçek yâda tüzel kişiliği üye kabul edip etmeme hakkına sahiptirler. Üyelik için ret kararının nedenini belirtme zorunluluğu yoktur. Ayrıca herhangi bir şikâyet yolu da bulunmamaktadır. Ancak 30 gün içinde üyelik ret veya kabul kararını vererek ilgiliye bildirmek zorundadırlar.

Üyeler hangi kararlar için oy kullanamazlar?
Bir dernek üyesi; Kendisi, eşi, usul ve füruu ile dernek arasındaki bir işe veya davaya dair alınması lazım gelen kararlara oy veremez.

Üyelikten istifa nasıl olur?
Derneklerin üyeleri ( her türlü kurulda olanlarda da yönetim denetim vs dâhil ) yönetim kurulu başkanlığına hitaben yazdıkları bir dilekçe ile istifa etmiş sayılırlar. Bu gerekirse iadeli mektup ya da noter aracılığı ile de olabilir.

Yetki belgeleri kimlere hangi süreler için verilir?
Yönetim kurulu kararı ile görevlendirilen kişi ya da kişiler yönetim kurulunun görevde kaldığı sürece başkan tarafından 3 nüsha düzenlenerek, 15 gün içinde dernekler birimlerine verilir. Bir nüshası dernekler birimlerinde diğer nüshalar yetkili kişide ve dernekte bulundurulur. Yetki belgesinin üyelere verilme zorunluluğu kanunda belirtilmemiştir. Bu yüzden üye olmayanlara da düzenlenebilir. İstendiği ilgili kişiye düzenlenen belge iptal edilerek bir başkasına da düzenlenebilir

Üye aidatlarının ödenmemesi halinde ne yapılır?
Derneklerin tüzüklerinde üye aidatları ile ilgili hükümlerin net olarak belirtilmesinin işleyiş açısından kolaylık getirdiği görülecektir. Buna göre tüzüklerinde üye aidatlarını süresi içinde yatırmayanların genel kurula katılamayacakları ve üyeliklerinin sona erdirileceği belirtilebilir. Böyle durumlarda üyelik aidatını ödemeyenlere yazılı tebligat yapıldıktan sonra belirtilen süre (30 gün azami) içerisinde üye aidatları ödenmezse, üyelikleri yönetim kurulu tarafından alınacak kararla düşürülür. Ancak son karar mercii genel kuruldur.

Katılma payı nedir yeni üye olacak olanlar yatırmak zorunda mıdır?
?Katılma payı?adı altında üyeler için bir ödev ve sorumluluk getirilemez.

Üyelik hak ve borçları başka bir şahsa geçebilir mi?
Üyelik hak ve borçları şahsa bağlıdır. Miras yolu veya hukuki bir muamele ile başka bir şahsa geçemez. (Medeni Kanun maddeler 63-70)

Üyelikten çıkarılma nasıl olur?
Üyelikten Çıkarılma; Yönetim Kurulu, varsa (Disiplin Kurulu veya Haysiyet Divanı kararı ) nın yaptığı tekliflerini uygular veya uygulamaz sonuç İlgiliye bildirilir. Yapılacak İlk genel kurul da nihai karar verilir. İlgilinin 1 ay içinde genel kurul kararına itiraz(dava açma)hakkı vardır.

Yönetim Kurulu toplantıları nerelerde yapılabilir?
Yönetim Kurulu, Denetim Kurulu, Onur Kurulu ve Danışma Kurulu gibi organların toplantı yapma yerleri için mevzuatta herhangi bir kısıtlama bulunmamaktadır. Ancak tüzüklere bu konuda bağlayıcı hükümler konulabilir. Aksine hüküm yoksa yönetim kurulu kararı ile toplantılarını alacakları bir kararla istedikleri bir yerde (il, ilçe vb )yapabilirler.

Yönetim Kurulu toplantısına katılmayan üyelere ne işlem yapılır?
Yönetim kurulu toplantılarına mazeretsiz katılmayan üyelerin durumu tüzükte belirtilmelidir. Bu şekilde yönetim kurulu üyelikleri düşürülebilir.

Yönetim Kurulu karar yeter sayısı ne anlama gelmektedir?
Yönetim kurulu üyesi 5 olan bir derneğin 3 asil üyesi ile toplanarak kararlar alabilir. Toplantıya katılmayan diğer üyeler isterlerse alınan kararları görebilir itiraz şerhi koyabilirler.

Yönetim Kurulu üye sayısı en az kaç kişiden oluşur ve değişken olabilir mi?
Yönetim kurulu üye sayısı en az 5 asil 5 yedek kişiden oluşur ve bunun üstünde sayılar olabilir. Tüzüklerde üye sayıları?yedi, sekiz ya da dokuz veya on bir?gibi kesin ifadeler bulunmalı,?yönetim kurulu üyeleri en az yedi kişiden veya en fazla on iki kişiden oluşur?gibi ifadeler olmamalıdır.

Yönetim Kurulu kararlarında Oyların eşitliği halinde ne yapılır?
Dernek tüzüğüne, oylamalarda eşitlik halinde başkanın bulunduğu tarafın üstün sayılacağına dair hüküm konulabilir. Böyle bir madde konulduğu zaman başkanın oyu 2 oy olarak değerlendirilebilir.

Yönetim Kurulu kararları için mahkemeye başvurulabilir mi?
Yapılan usulsüzlük veya başka nedenden dolayı yönetim kurulu hakkında ilgili mahkemelere suç duyurunda bulunulur. Derneğin en yetkili organı olan genel kurula intikal ettirebilir.

Yönetim Kurulu üyeleri arasında görev değişikliği yapılabilir mi?
Yönetim Kurulu üyeleri arasında her zaman görev değişikliği yapılması mümkündür. Yönetim kurulu alacağı kararla bunu gerçekleştirme hakkına sahiptir.

Dernek organlarına Seçim nasıl yapılır?
Seçimler de en sağlıklı yöntem kapalı oy açık sayımdır. Açık oylama da yapılabilir. Seçim usulünde çarşaf liste ya da her aday için ayrı ayrı oylama da yapılabilir. Tüzükte oylamanın nasıl yapılması gerektiği yazılmalıdır. Seçimler delege usulü şeklinde de yapılabilir. Bu yöntemde üyeler önce delegeleri seçer daha sonra delegelerde organların oluşturulmasında oy kullanabilir.
Yönetim kurulunda eksilme olduğu takdirde yedek üyeler nasıl asıl üyeliğe geçer?
İlk yönetim kurulu toplantısında sıradaki yedek üye saptanır. Yazılı tebligatta bulunulur ve ilk toplantı için çağrılır. Yedek üyeler listesindeki sıralamaya seçilir eşit oy almış yedek üyeler, bulunuyorsa, hakkından vazgeçme olmadığı takdirde, kura çekimi ile boşalan asıl üyeliğe girecek üyeyi saptamak yoluna gidilecektir. Hiç bir suretle yedek üye varken eksik sayı ile karar alınamaz yani tüzükte 9 asil üyesi bulunan yönetim kurulu 8 kişi ile dernek işlemlerini yürütecek kararlar alamaz yedeklerden sayı tamamlanır. İstifalar ile boşalan üyeliklere yedek üyeler getirilir. Yönetim Kurulu başkanı, başkanlık görevini vekâleten kime ya da kimlere bırakabilir?Dernek tüzüğünde birden fazla başkan vekili olması durumunda dernek yönetim kurulu başkanı sırayla vekâleti bırakır. Başkan vekili olmaması halinde ise üyelerden birine vekâlet verebilir.

Yönetim Kurulu hangi olağanüstü hallerde görevine devam eder?
Genel kurul toplantılarında toplantı yeter sayısına ulaşılamadığı durumlarda en az bir hafta en fazla 60 gün içinde gerekçesiz 6 ay içerisinde ise gerekçeli toplantı yapılır. Bunda da yeterli çoğunluk sağlanamaması halinde bir genel kurul toplantısı yapılamamış sayılacaktır. Dernek yönetim kurulu üyeleri istifa etmedikleri takdirde, yönetimi zımnen kabul anlamına geldiğinden, mevcut yönetim bir sonraki genel kurula kadar görevinde devam edecektir.

Yönetim, denetim kurulu üyeleri görevleri belirtilerek seçilebilir mi?
Derneklerde görevleri de belirtilmek suretiyle yönetim, denetim ve diğer kurullardaki görevliler, bu usulle seçilebilir. Kanunlarda kısıtlayıcı hükümler bulunmamaktadır.

Dernek defterlerinin kayıtları nasıl olur?
Karar defterinin sayfa sonunda imza için bırakılan bölümü hariç defterlerin satırları, çizilmeksizin boş bırakılamaz ve atlanamaz. Ciltli defterlerde, defter sayfaları ciltten koparılamaz. Tasdikli form veya sürekli form yapraklarının sırası bozulamaz ve bunlar yırtılamaz. Hatalı yazılan rakam ya da yazının üstü tek çizgi ile çizilerek parafe edilmeli doğrusu yazılmalıdır. Kararlar yazılırken silinti kazıntı olmamalı dakstil gibi malzemeler kullanılmamalı, hata varsa (para miktarı, yazılı metin vb ) üstleri tek çizgi ile çizilmeli doğrusu üstüne yazılmalıdır.

Bildirimler ne zaman yapılır?
Beyannameler her yıl 1 Ocak- 30 Nisan arasında, genel kurul, yerleşim yeri, organlarda değişiklik, taşınmaz mal bildirimi 30 gün içinde mülki amirliğe bildirilir. Yetki belgesi 15 gün içinde ( dernekler birimine) defter ve belgeler zayi belgesi için 15 gün içinde (mahkemeye) müracaat edilmelidir.

Alındı belgesinin kullanımı nasıl olur?
Makbuz üzerindeki adres bölümünde kişinin ikamet yeri yazılır. Dernek saymanınca teslim alınan alındı belgeleri alındı belgesi kayıt defterine kaydedilir. Alındı belgelerinin, eski ve yeni saymanlar arasında tutanakla devir teslimi yapılır. Alındı belgesi ciltlerinin bastırıldıktan sonra tamamı, numarası en küçük olan alındı belgesi cildinden başlamak üzere defterin yalnızca başlangıç, bitiş ve serisi sütunları doldurularak, her bir satırda bir alındı belgesi cildi gösterilecek şekilde alt alta yazılmak suretiyle kaydedilir. Defterin diğer sütunları, alındı belgesi ciltlerinin gelir tahsil edecek kişilere teslim edilmesi veya teslim edilen alındı belgesi cildinin iade edilmesi sırasında doldurulur. Tamamı kullanılmadığı halde herhangi bir nedenle iade edilen alındı belgelerinin kullanılmayan yaprakları tespit edilerek sayman ve iade eden kişi tarafından tutanak altına alınır. Bu şekilde iade edilen alındı belgesi ciltleri, gelir tahsil edecek başka bir kişiye verilebilir veya yaprakları üzerine büyük harflerle ve görünebilecek şekilde iptal yazılarak bir daha kullanılmaz. Form veya sürekli form şeklinde bastırılan alındı belgeleri de başlangıç ve bitiş numaraları elli asıl ve elli koçan yaprağını ihtiva edecek şekilde gruplandırılarak yukarıda belirtilen usule göre kaydedilir ve kullanılır.(Dern Yön)

Alındı belgesine yazılan meblağın tahsilinin yapılmaması halinde neler yapılmalıdır.
Alındı belgesinin ( bağış makbuzu) birinci sureti ilgili kişiden istenmeli ve gerekirse ayni ya da nakdi bağışı vermediğine dair imzası alınmalıdır. Şayet makbuzu kaybedilmiş ise o kişiden yazılı bir belge alınarak koçanın ikinci suretine eklenmelidir. Ayrıca nakdi değer yazılmış ise işletme defterine nakdi yardımın alınmadığı yazılmalıdır

Gelir ve giderler ne zaman kayıt edilir?
İşlemler, defterlere günlük olarak kaydedilmeye çalışılmalıdır. Ancak, gelir ve gider kayıtları; a) İşlemlerin, işin hacmine ve gereklerine uygun olarak muhasebe düzeni ve güvenliğini bozmayacak bir süre içinde kaydedilmesi şarttır.
b) Kayıtlarını devamlı olarak muhasebe fişleri ve bordro gibi yetkili amirlerin imza ve parafını taşıyan belgelere dayanarak tutan derneklerde, işlemlerin bunlara kaydedilmesi, deftere işlenmesi hükmündedir. Ancak bu kayıtlar, işlemlerin esas defterlere kırk beş günden daha geç intikal ettirilmesine imkân vermez. Dernek defterlerinin denetim amacıyla istenmesi halinde, kırk beş günlük sürenin dolması beklenmeden kayıtların işlenmesi zorunludur. (Madde 34.yön)

Gelir gider belgeleri nelerdir?
Dernek gelirleri alındı belgesi ile tahsil edilir. Dernek gelirlerinin bankalar aracılığı ile tahsili halinde banka tarafından düzenlenen hesap belgesi veya hesap özeti gibi belgeler alındı belgesi yerine geçer. Dernek giderleri ise fatura, perakende satış fişi, serbest meslek makbuzu gibi harcama belgeleri ile yapılır. Ancak dernekler, Gelir Vergisi Kanununun 94.maddesi kapsamında bulunan ödemeleri için Vergi Usul Kanunu hükümlerine göre gider pusulası, bu kapsamda da bulunmayan ödemeleri için gider makbuzu düzenlerler.

Banka yoluyla bağış kabul edilebilir mi?
Banka yolu ile bağış yapılabilir. Herhangi bir şekilde yerleşim yerinde ya da yerleşim yeri dışındaki banka aracılığıyla dernek hesabına yatacak olan bağış veya aidatlar bankadan alınacak olan hesap özeti hesap belgesi işletme defterine işlenerek kayıt altına alınır. Ayrıca makbuz kesmeye gerek yoktur. Eğer nakdi bağış yapan bankaya para yatırıp makbuz isterse bu sefer banka dekontu değil, kesilen makbuzun seri numarası işletme defterine kaydedilir.

Bağış yapanların adreslerinin il dışından olması mümkün mü?
Derneklere yapılan bağışlarda alındı belgelerinin( bağış makbuzlarında) adres bölümüne her hangi bir il adresinin olması sorun teşkil etmemektedir. Rize?de faaliyet gösteren bir derneğimize İstanbul?da ikamet eden bir kişinin yaptığı ayni ya da nakdi bağış sonucunda adresini il dışında yazdırmasında kanuni sakınca yoktur.

Yanlış yazılan bağış makbuzu nasıl düzeltilir?
Eğer miktar yanlış yazılmış ise rakamın üstüne tek çizgi çekilmeli ve parafe edilmelidir. Makbuzlarda silinti kazıntı kesinlikle yapmayınız.

Harcama kararları nasıl alınır?
Harcamalarda yönetim kurulunda ikili karar gereklidir. Yani önce alım sonra harcama kararı olmalıdır. Kararlar aynı toplantıda önce alım sonra harcama kararı olabilir. Burada fatura tarihi ödeme kararından önce olabilir. (fatura 12.01.2009 olabilir, ödeme kararı ise 21.01.2009 ) faturanın erken tarihli olması ödeme yapıldığı anlamına gelmez. Herhangi bir konu ile ilgili toplu karar alınabilir( inşaat yapımı, kırtasiye alımı vb)

Fatura alınamayan ödemeler de ne yapılır?
Tamir, bakım, onarım v.b ödemeler, geçici işçi çalıştırılması 1-3 gün gibi işçi ödemelerinde stopaj vergisi ödenmek zorunludur. Gider pusulası veya gider makbuzu alınmalıdır.

Yerleşim yeri dışındaki temciliklere bağış makbuzları teslim edilebilir mi?
Mevzuatlarda yasaklayıcı bir hüküm bulunmadığı için yetki belgesi düzenlenen temsilci dernek makbuzu ile bağışları kabul edebilir. ( Yerleşim yeri Rize olan bir derneğin İstanbul?da ki temsilciliği, her türlü bağışı kabul ederek makbuz kesebilir).

Taşınmaz mal edinme nasıl olur?
Genel kurulda yönetim kuruluna yetki verilerek taşınmaz elde edilir. Taşınmaz bağışlarında genel kurul kararına gerek yoktur. Taşınmaz mal edinmede izin alma usulü kaldırılmıştır. Bunun yerine bildirim esası getirilmiştir. Dernekler edindikleri taşınmazları tapuya tescilinden itibaren 30 gün içinde yönetmelikte belirtilen, taşınmaz mal bildirim formunu doldurmak suretiyle mülki idare amirliğine bildirirler. (Der. Yön. 93)

Kanun ve yönetmeliğe uymayan tüzüklerde uygulama nasıl olur?
Kanun ve yönetmeliklere aykırı olmamak şartıyla her zaman tüzükte belirtilen hususlara göre hareket edilir. Kanun ve yönetmeliklerde değişiklikler olduğu için, tüzükte değişiklik yapılamamış olsa bile, dernek yetkilileri yürürlükte olan kanun ve yönetmelikteki hususlardan sorumludurlar. Bu durumda ilk fırsatta olağan veya olağanüstü toplantılarla bu farklı durum değerlendirilmeli ve tüzüğün ilgili maddesi değiştirilmelidir.

Derneğe ait yer ve tesislerde içki kullanılabilir mi?
Derneklerin yönetim yerleri, müesseseleri, tesisleri ve her çeşit eklentilerinde, lokaller dâhil, içki kullanmak yasaktır.

Derneğin merkezi ve yerleşim yeri neresidir?
Derneğin merkezi: Derneğin bulunduğu il veya ilçe merkezidir. Örnek: Çayeli veya Rize?dir. Büyükşehirlerde ise Selçuklu/Konya?şeklindedir. Derneğin yerleşim yeri ise yönetim faaliyetlerinin yürütüldüğü adresidir. Örnek: Eminettin Mah. Cum. Cad. no: 6 / Rize şeklindedir. (Der. Kan. 2/b-c.)

Dernekler sosyal tesisler kurabilir mi kuruluş için nerelere müracaat edilmelidir?
Dernekler, Kuran Kursu için Müftülük ve Milli Eğitim Müdürlüğüne sadece öğrenci yurdu için Milli Eğitim Müdürlüğüne müracaat edilmelidir. İktisadi işletmeler için ilgili ticaret odası ve alt birimlerine daha sonra vergi dairesine kayıt yapılmalıdır. Bunların dışında dernekler açmayı düşündükleri diğer tesisler için ilgili kamu kurumlarından izin almaları gerekmektedir.

Derneğin yerleşim yeri yani faaliyetlerinin yürütüldüğü yer başkalarına ait bir adres olabilir mi?
Dernekler başka bir derneğin, üyelerin veya üçüncü şahısların işyerlerini yazılı onayları alınarak ikamet ve adres olarak kullanabilirler. (2007 /83 sayılı İçişleri Bakanlığı Genelgesi)

Dernekler vakıf kurabilirler mi?
Dernekler vakıf haline gelemezler, tüm varlıkları ile birlikte mevcut olan vakfa dâhil olamazlar. Ancak mallarının bir kısmı ile vakıf kurabilirler.

Dernekler hangi amaç ve konu için toplantı ve gösteri yürüyüşü yapabilirler veya düzenleyebilirler?
Dernekler kendi konu ve amaçları dışında toplantı ve gösteri yürüyüşü düzenleyemezler. Kapalı alanlarda yapılan her türlü toplantı 2911 sayılı kanun kapsamı dışındadır. Bu tür organizasyonlarda herhangi bir toplantı iznine gerek yoktur.

Bir derneğin 5072 Sayılı Kanun kapsamına girip girmediği nasıl anlaşılır?
Dernek tüzüğünde kamu kuruluşunun ihtiyaçlarını karşılamayı taahhüt etmişse bu kanun kapsamı içindedir. Ayrıca aynı isimi alamazlar. Yetki belgesi kamu personeline düzenlenemez. (sözleşmeliler,657 S.D.M.K na tabi memurlar, işçiler, geçici çalışanlar dâhil)derneğin diğer organlarda görev alabilirler.

Danışman olarak görevlendirilecek kişinin üye olma zorunluluğu var mıdır?
Yönetim Kurulu Kararı ile Gençlik, Spor, Hukuk, Sağlık, Basın vb. alanlarda danışmanlık yapmak üzere uzman kişiler görevlendirilebilir. Derneğe üye olma şartı yoktur. (Gençlik Spor Kulüpleri Yönetmelik Md.26)

Defter tasdikleri hangi kurumlarca yapılır?
Tutulması zorunlu olan defterler, noterler veya İl Dernekler Müdürlüğü tarafından tasdik edilir. Bilanço esasına tabi dernekler, her yıl aralık alında bir sonraki sene için defterlerini tasdik ettirmek zorundadırlar. Matbu basılı formlara ara tasdik yapılır. (Der. Yönetmeliği 36)

Denetim Kurulu üyeleri yönetim kurulu toplantılarına katılabilir mi?
Denetim Kurulu üyeleri Yönetim Kurulu toplantılarına katılabilirler söz hakkı verilebilir. Ancak oy hakları yoktur.

Kimlere ücret ödenebilir?
Kamu görevlisine dernek yöneticiliğinden dolayı ücret ödenmez. Ayrıca mesai saatleri içinde dernek ve vakıf hizmetlerinde çalıştırılamaz ve mesai saatleri dışında çalıştırıldığında da kendisine ücret ödenmez (Vakf. Gen. Müd. 2004/15 sayılı genelgesi)Anayasa Mahkemesinin yürütmeyi durdurma kararına istinaden, Üyeliklerinden dolayı yönetim ve denetim kurulu üyelerine ücret verilebilir. Sadece üyeliklerinden dolayı kurullarda görev almayan üyelere ücret ödenemez Dernek üyeleri yönetim kurulu kararı ile dernek hizmetlerinde çalıştırılabilir. Bunun karşılığı ise ücret ödenebilir. Kamu görevlilerine hiçbir şekilde ücret ödenmez. (İçişleri Bakanlığı 2005/37 S.genelge)

Dernekleri kimler denetleyebilir?
Dernekler: İçişleri Bakanı veya Derneğin bağlı olduğu İlin Valisi veya İlçenin Kaymakamı tarafından denetletilebilir. Spor Kulüplerini Gençlik ve Spor Genel Müdürlüğü denetleyebilir. Ayrıca Mahkeme kararı ile kolluk kuvvetlerde dernek ve eklentilerine girebilir. Bunların dışında hiçbir kurumun denetleme yetkisi bulunmamaktadır. (Der. Kan. 19-20. md.) Bunun yanı sıra lokallerde oyun oynanıyor veya yemek yeniyorsa işletme konumunda değerlendirilirler. Bunların bağlı olduğu belediye başkanlığından işyeri açma ve işletme ruhsatı almaları gerekir. Bu tür işyerleri kendi görev alanları ile ilgili olarak zabıta, çevre müdürlüğü ve sağlık müdürlüğü de denetleyebilir. Ayrıca işletme konumuna gelen tesisleri vergi yönüyle mali denetmenler de denetleyebilir.

Dernekler iktisadi işletme kurabilirler mi?
Yurt, pansiyon, çocuk yuvası, aş ocağı, huzurevi, spor salonu, kamp tesisleri, sandık kuran ve lokal açan dernekler, bu hak ve yetkilerini aynı zamanda gelir getirme amacına yönelik olarak kullanılması durumunda aynı zamanda iktisadi işletme niteliği de doğacaktır. Tüzüklerinde iktisadi işletme kurma ve işletme konusunda hüküm bulunmayan dernekler tüzük değişikliği yaparak bu hak ve yetkiyi elde ederler. Dernekler Kanununda derneklerin iktisadi işletme konuları ile ilgili bir hüküm yoktur. Dernekler Kanununda hüküm bulunmayan hallerde Türk Medeni Kanunu hükümleri uygulanır. Derneklere bağlı iktisadi işletmelerin tüzel kişilikleri, bağımsız muhasebeleri, kendilerine tahsis edilmiş sermayeleri yoktur. Bunlara rağmen kurumlar vergisine tabidirler. Derneklerin amacı içinde yer alsa dahi, sürekli olarak yaptıkları ticari, sınai ve zirai işler iktisadi işletme olarak kabul edilmektedir. Kâr gayesi olmasa bile sürekli bir ticari faaliyet niteliği olan lokal, restoran, lokanta, konukevi, kamp yeri, eğlenme ve dinlenme merkezi olan dernekler vergi mükellefi olmaktadır. Uygulamada genel olarak derneğe bağlı ve sadece üyeleri için olsa ve kâr etmese dahi; pansiyon, yurt, lokanta-mal alım satımı, çeşitli kurslar (lisan kursu vb. ) kantin, çay ocağı, kamp işleticiliği gibi işler, Maliye Bakanlığı ve Danıştay?ca Kurumlar vergisine tabi olduğu kabul edilmiştir.

Kongre yönetimi nasıl olmalıdır?
Başkanlık Divanı açık oyla yapılan seçimle gelen üyelerden oluşur Sayılarını kongre üyeleri belirler. Divanda tek yetkili en çok oyu almış olan başkandır. Diğer üyeler başkana yardımcı olurlar. Başkanlık Divanı üyelerinin herhangi bir nedenle görevden ayrılması durumunda yeni bir seçimle eksik üyeler tamamlanır. Divan Başkanı görevine başlar, daha sonra başkan gündem maddelerini sırayla işleme koyar. Üyelerin genel kurulda açıklama hakkı vardır. Açıklama hakkı kendisine sataşılan ve bazı suçlamaları isnat edilen kişinin açıklama yapma ve cevap verme hakkı vardır.

Kongre toplantı yeter sayısı nasıl tespit edilir?
Dernek kongrelerinde yeter sayı kanun koyucu dernekler lehine düzenleme yaptığı için ilk toplantıda tüzük değişikliği ve fesih amaçlı kongreler hariç diğer kongrelerde üye sayısını yarısından bir fazlasının toplantıya katılımı halinde toplantı yapılabilecektir. Eğer bu çoğunluk sağlanamazsa ikinci toplantı yönetim ve denetim kurulu üyelerinin tam sayısının en az iki katı kadar olacaktır.(TMK)

Tüzük değişikliği nasıl yapılır?
Tüzük değişikliği olağan veya olağanüstü kongrelerde yapılabilir. Yönetim kurulu kongre kararını alırken değişmesini düşündüğü maddeleri gündeme getirebileceği gibi kongre esnasında değişilmesi istenen maddeler önergeler ile de gündeme getirilir. Bu toplantılarda toplantı yeter sayısı, toplam üye sayısının 3/2 sinin katılımı ile olur.Yani 120 üyesi olan bir derneğin toplantı yeter sayısı 90 dır. Toplantıya katılanlarında 3/2 si evet derse tüzük değişikliği gerçekleşmiş olur. Tüzük değişikliğinde oylar belirtilmelidir buradaki evet sayısı da katılanların sayısı 90 olduğu için en az 60 olmak zorundadır. Kararlar ya oy birliği şeklinde ya da kabul oyu sayısı ( 90) şeklinde de olabilir. Genel kurulun onayladığı andan itibaren yeni tüzük hükümleri uygulanır.

Medeni kanun hangi hallerde uygulanır?
Dernekler Kanununda Hüküm bulunmayan hallerde Türk Medeni Kanunu hükümleri uygulanır.

Gıda bankacılığı ne demektir?
Gıda bankacılığı kapsamında yapılacak GIDA bağışlarının maliyet bedelleri gelir vergisi ve kurumlar vergisi matrahının tespitinde indirim konusu yapılması ile bu teslimlerin KDV den istisna edilmesini içerir. Bunun için bağışı kabul edecek derneğin tüzüğünde?ihtiyacı bulunanlara gıda yardımı yapılabilmesine ilişkin?hükümlerin bulunması zorunludur. Ayrıca yapılacak bağışların şartlı olma zorunluluğu da vardı. (G.V. Tebliği S.No.251R.G.21.03.200425409sayılı)

Lokal başvurusu nasıl yapılır?
İl merkezlerinde açılacak lokaller için valiliğe, büyükşehir belediyesi sınırları içinde kalan ilçeler dâhil olmak üzere diğer ilçelerde açılacak lokaller için kaymakamlığa bir dilekçe ile başvurulur. Başvurulara aşağıda belirtilen belgeler eklenir.
a) Lokal açılması konusunda alınmış yönetim kurulu kararının örneği,
b) Lokal olarak açılacak yerin tapu senedi örneği, kiralık ise kira kontratının örneği,
c) Ana gayrimenkulün tapu kayıtlarında mesken olarak görünen yerler için kat maliklerinin oy birliği ile aldıkları kararın örneği, mesken ve işyerinin birlikte yer aldığı binalarda mesken sahiplerinin tamamının onayı ve işyeri sahiplerinin oy çokluğu ile aldıkları kararın örneği, iş hanlarında ise yönetim kurulu kararı örneği,
d) Derneklerin; belediye ve mücavir alanlar içinde açacakları lokaller için yapı kullanma (iskan) izin belgesi, bu belgenin bulunmadığı durumlarda ise ilgili belediyeden alınacak söz konusu yerin lokal olarak kullanılmasında sakınca olmadığına dair belge; bu alanlar dışındaki lokaller için bayındırlık ve iskan müdürlüklerinden alınacak lokal olarak kullanılmasında sakınca olmadığına dair belge eklenerek mülki amirliğe müracaat edilir. Alkollü içki satışı yapılabilmesi için açılması düşünülen lokalin öncelikle belediyece içkili yer satış bölgesinde olması gerekir. Daha sonra ilgili kurumdan satış belgesi alınarak ve diğer evraklarla dernekler birimine müracaat edilmelidir. Dernekler Ynt. (Madde 58)-

Lokaller iktisadi işletme mahiyetinde midir?
Maliye Bakanlığının tebliğine göre 3. Sınıf işletme statüsündedir. Lokaller kurumlar vergisine tabidir.Ayrı işletme defteri bulunur.

Lokal başvurusu nasıl yapılır?
Dernekler Ynt. (Madde 58)-İl merkezlerinde açılacak lokaller için valiliğe, büyükşehir belediyesi sınırları içinde kalan ilçeler dâhil olmak üzere diğer ilçelerde açılacak lokaller için kaymakamlığa bir dilekçe ile başvurulur. Başvurulara aşağıda belirtilen belgeler eklenir.
a) Lokal açılması konusunda alınmış yönetim kurulu kararının örneği,
b) Lokal olarak açılacak yerin tapu senedi örneği, kiralık ise kira kontratının örneği,
c) Ana gayrimenkulün tapu kayıtlarında mesken olarak görünen yerler için kat maliklerinin oy birliği ile aldıkları kararın örneği, mesken ve işyerinin birlikte yer aldığı binalarda mesken sahiplerinin tamamının onayı ve işyeri sahiplerinin oy çokluğu ile aldıkları kararın örneği, iş hanlarında ise yönetim kurulu kararı örneği,
d)Derneklerin; belediye ve mücavir alanlar içinde açacakları lokaller için yapı kullanma (iskan) izin belgesi, bu belgenin bulunmadığı durumlarda ise ilgili belediyeden alınacak söz konusu yerin lokal olarak kullanılmasında sakınca olmadığına dair belge; bu alanlar dışındaki lokaller için bayındırlık ve iskan müdürlüklerinden alınacak lokal olarak kullanılmasında sakınca olmadığına dair belge eklenerek mülki amirliğe müracaat edilir. Alkollü içki satışı yapılabilmesi için açılması düşünülen lokalin öncelikle belediyece içkili yer satış bölgesinde olması gerekir. Daha sonra ilgili kurumdan satış belgesi alınarak ve diğer evraklarla dernekler birimine müracaat edilmelidir.

Dernek veya yardım toplama faaliyetlerinde kanunen cezalı, Faizli (Sigorta primi, vergi, su, elektrik borcu vb.) ödemeleri nasıl yapmalıdır ?
Derneğin ya da yardım toplama faaliyetlerinde kasada / bankada yeterli miktarda para bulunmasına rağmen süresi içinde ödeme yapılmadığı için cezai duruma düşülmüş ise ceza ve faiz miktarının tamamını yönetim kurulu veya sorumlu kurul ödemek zorundadır. Fakat ödemeler için yeterli miktarda para yok ve ceza ya da faiz ödeme durumunu düşülmüş ise bu miktarlar dernek kasasından / yardım toplama hesabından ödenebilir.